Landbouwers en veetelers dienen zich goed te informeren over de gevolgen van de aanwezigheid van een elektrische en wisselend magnetisch veld.
Dit zowel op hun dieren en planten alsook de manier waarop aan landbouw gedaan mag worden alsook bijkomende maatregelen en beperkingen die hen opgelegd zullen worden.
In Frankrijk wordt dit reeds erkend en krijgen sommige boeren compensatie voor veeartskosten tot €50.000 PER JAAR! Bekijk hier de getuigenissen van Franse boeren onder 380.000Volt lijnen
Lees meer over de impact op veeteelt
Lees meer over de impact op akkerbouw
Lees meer over de impact op fruitteelt
Naast de verminderde bestuiving van de teelten door bijen ondervinden de landbouwers mogelijks nog veel andere hinder en gevolgschade van bovengrondse hoogspanningsmasten met zelfs eventueel de dood tot gevolg zoals onder meer: - de schade tijdens de aanleg van de hoogspanningslijn zoals onder meer door de inname van een grote oppervlakte van landbouwgrond, verwijdering van afsluitingen, scheurvorming in gebouwen door trillingen, verdroging van gewassen door de verlaging van de grondwaterstand 170; - het negatieve effect op de bedrijfswaardering door de beperking van de uitbreidings- en exploitatiemogelijkheden en de grote minwaarde bij verkoop 171 door onder meer de extra slijtage, corrosie en metaalmoeheid van stallen en serres door de inwerking van de wisselstroomvelden van de hoogspanningslijnen en rendementsverlies van zonnepanelen door schaduw komende van hoogspanningsmasten en -lijnen; - de bodemverdichting 172 rond de hoogspanningsmasten door de inzet van zware machines op een slappe ondergrond waardoor het compacter worden van de grondlagen zorgt voor een verminderde regenwaterinfiltratie en nadelige plasvorming of schijngrondwaterspiegels 173 op het akkerland; - verontreiniging van de landbouwgronden door onder meer (zware) metalen (vb. zinkverf en loodverf), olieresten van machines, bestrijdingsmiddelen of door andere chemicaliën tijdens de plaatsing en het onderhoud van de hoogspanningsmasten; - de meerkost voor de landbouwer voor de extra volledig te verzekeren gevolgschade aan hoogspanningslijnen boven de loodsen, stallen, woning en andere gebouwen en hoogspanningsmasten in de directe omgeving van de gebouwen van de landbouwer waaraan er schade kan optreden door een ongeval, brand in de gebouwen, ontploffing, … ; - het tijdverlies door volgens de voorschriften telkens verplicht174 contact te moeten opnemen met Elia voor er met een landbouwmachine kan gewerkt worden onder of zelfs in de directe omgeving (100 meter 175) van hoogspanningslijnen 176; - een beperking van het gebruik van hoge landbouwvoertuigen of -toestellen zoals sproeimachines met opendraaiende armen 177 178 of laadmachines met telescopische armen of zelfs ladders 179 180 vanwege het elektrocutiegevaar; - het niet meer kunnen beregenen van de teelten 181 onder en in de omgeving van hoogspanningslijnen vanwege het gevaar voor elektrocutie 182 183 bij het ontstaan van een waternevel die elektrische overslag kan veroorzaken waardoor de gewassen dus uitdrogen en minder groeien 184 of zelfs doodgaan door uitdroging bij droog weer; - het extra keren met de landbouwmachines tijdens het bewerken van het land door de ontstane kopakkers door de mastvoeten op de percelen 185; - het omrijden en het efficiëntieverlies door het vaker moeten in- en uitklappen van de armen van landbouwmachines doordat de hoogspanningsmasten in de weg staan waardoor de onderdelen van de machines sneller slijten en de onkosten toenemen 186; - het verlies van teeltoppervlakte bij het ontstaan van smalle stroken door de inplanting van een hoogspanningsmast in de dichte nabijheid van de perceelgrens omdat die stroken niet meer voldoende toegankelijk zijn voor de nodige landbouwmachines 187; - het beheer van ongebruikte grond rond de mastvoeten188 zoals maaien en onkruidbestrijding en het beheer van grachtkanten als de mast dichtbij een gracht wordt geplaatst; - er kan drupschade ontstaan door een overschot aan water na een regenbui waardoor de onderliggende gewassen te nat worden, hun wortels over te weinig zuurstof beschikken en hierdoor een rottingsproces ontstaat in de plant waardoor het gewas afsterft. Daarnaast is de kans zeer groot dat dit rottingsproces ontstaat rond de mastvoeten van de hoogspanningsmast door de overmaat aan water dat afloopt van de mast en niet in de grond kan lopen door de betonnen fundering 189; - teeltschade door de schaduw veroorzaakt door hoogspanningsmasten en de vele hoogspanningslijnen waardoor de gewassen minder zonlicht krijgen en dus minder groeien waardoor er minder opbrengst in gewicht is en de gewassen bij verkoop in een lagere gewichtsklasse vallen die minder opbrengt; - de grote risico’s (verlamming en mogelijks de dood 190) van botulisme door de ziektekiemen van dode besmette vogels (gemiddeld 466 vogels sterven dagelijks 191 door tegen de moeilijk zichtbare bovengrondse hoogspanningslijnen te vliegen) die terecht komen in de voedergewassen die worden geteeld voor het vee dat wordt gekweekt en zo wordt besmet 192; - de bijkomende kosten om gewassen voor menselijke consumptie extra te sorteren na het oogsten om alle dode (verrotte) vogels en aangetaste gewassen uit het gedeelte van onder de hoogspanningslijnen uit te halen en te vernietigen; - de beperking in serres van de mogelijke teelbare gewassen afhankelijk van hun afstand tot de hoogspanningslijnen en de sterkte van het elektrisch en magnetisch veld dat wordt afgegeven van de hoogspanningslijnen bij bestuivingsafhankelijke gewassen doordat bijen een te grote beïnvloeding ondervinden (zie hierboven bij gevolgen voor dieren);, - de schade door glasbreuk veroorzaakt door vogels die sterven door tegen de ‘bijna onzichtbare’ hoogspanningslijnen te vliegen en vervolgens door het onderliggend glazen dak van de serre te vallen met als gevolgen onder meer: - de kapotte dakbeglazing; - de schade aan onderliggende gewassen; - het tijdverlies voor de opkuis en de uitvoering van de herstelling; - het tijdverlies door het tevergeefs proberen ontvangen van een vergoeding voor de geleden schade bij Elia of de eigenaar van een geringde duif. - de schade door glasbreuk veroorzaakt door vallend ijs en zware sneeuw die bij dooi in korte tijd in grote hoeveelheid op de onderliggende serres voor een rechtlijnige breuk van de geraakte dakbeglazing zorgt en een beschadiging of zelfs vernietiging van de getroffen gewassen zoals sla; - de beperkingen op het houden van melkvee en ander vee bij teveel beïnvloeding van de gezondheid van de dieren door elektrisch en magnetische velden komende van de hoogspanningslijnen (zie hierboven bij gevolgen voor dieren) en de beïnvloeding van de luchtwassers; - het gebruik van elektromagnetische bodemsensoren voor de meting van bijvoorbeeld het vochtgehalte, de textuur, de mineralen en de eventuele aanwezigheid van een verstorende laag in de bodem, zijn niet mogelijk binnen een afstand van 50 meter uit het hart van de hoogspanningslijnen 193; - de storingen op apparatuur en installaties (vb. melkinstallaties, klimaatcomputers en verluchtingssturing) die gevoelig zijn voor hoogfrequente elektromagnetische golven (> 9 kHZ) door corona-ontladingen die ontstaan aan de isolatoren van hoogspanningsmasten 194; - er zijn negatieve effecten op autonome landbouwvoertuigen waardoor deze niet gebruikt kunnen worden indien ze sensorsystemen bevatten die gevoelig zijn voor magnetische wisselvelden zoals magnetische encoders, inductieve encoders, kompassen of inclinometers binnen een afstand van 50 meter uit het hart van de hoogspanningslijnen. Landbouwvoertuigen met allemaal duurdere specifieke magnetisch ongevoelige sensoren moeten in de omgeving van hoogspanningsmasten wel kunnen beschikken over software die complexere berekeningen aankan omdat er meer handelingen nodig zijn om het land te bewerken doordat er meer moet gekeerd worden door de aanwezigheid van de hoogspanningsmastvoet als obstakel op het perceel 195; - beperking van het gebruik van geschikte drones met vergunning voor toepassingen in de landbouw om bijvoorbeeld aan de hand van sensordata het chlorofylgehalte en stikstofgehalte te weten doordat de hoogspanningslijnen in de weg hangen om te kunnen vliegen en er een nodige veiligheidsafstand moet aangehouden worden met de hoogspanningslijnen om geen overslag te veroorzaken196. Het besturingssysteem van de drone dient daarom bijkomend voorzien te zijn van een Real Time Kinetic (RTK) GPS-systeem zodat elektromagnetische velden er niet voor kunnen zorgen dat de drone oncontroleerbaar wordt 197; - er zijn negatieve effecten bij het gebruik van Globale Navigatie Satelliet Systemen (GNSS) met Real Time Kinetic198 GPS (RTK-GPS) in de directe omgeving van hoogspanningsmasten199 200 en hoogspanningslijnen201 202 waarbij door de schaduwwerking (tussen de GPS en de satellieten) de verbinding soms wegvalt met de satellieten waardoor bij het spuiten en kunstmest strooien de machine uit voorzorgsmaatregel stilvallen en die delen van het land onbehandeld blijven 203 204; - het wettelijk verplicht moeten aarden van ‘de metalen onderdelen die, door hun aanwezigheid in het elektrisch veld opgewekt door een installatie van transmissie of distributie van elektrische energie (dus onder en in de directe omgeving van hoogspanningslijnen), op een potentiaal worden gebracht die in bestendig regime een contactstroom geeft van ten minste 1 mA’ volgens Artikel 139 van het huidige Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties 205 (AREI) van 1981 en volgens Afdeling 4.6.1. van het nieuwe Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties206 (AREI) Boek 2 van 28 oktober 2019 dat in werking treedt op 1 juni 2020207: land- en tuinbouwers moeten dus hun geleidende voorwerpen208 (vb. alle metalen delen in en rond gebouwen en weiden, hekkens, drinkbakken, melkinstallatie) en mobiele elementen (vb. tractoren, metalen toebehoren, kranen, containers, vrachtwagens) verplicht aarden tijdens hun aanwezigheid en tijdens hun gebruik zoals hun tractoren met materieel tijdens het bewerken van hun land. Moeten ze dan wettelijk verplicht telkens hun tractor met een lange kabel verbinden met een aardingspen die 2 m diep in de grond zit? Een metalen cultivatortand of zware metalen sleepkettingen meetrekken bij bijvoorbeeld het sproeien is geen mogelijkheid als er gewassen op de percelen staan omdat die gewassen dan te zwaar beschadigd worden; - de mogelijke veranderende risico’s voor de voedselveiligheid en de hieruit volgende kosten als de World Health Organisation (WHO) na verder onderzoek zou oordelen dat bepaalde gewassen niet meer mogen geteeld worden of melkkoeien of slachtvee niet meer mag grazen onder bovengrondse hoogspanningsmasten op wisselstroom door de negatieve invloeden dat de magnetische velden kunnen hebben ten koste van de voedselveiligheid van mens en dier 209. Hoe zwaarder het te transporteren vermogen via wisselstroom door de hoogspanningslijnen, hoe groter de magnetische wisselvelden van honderden meters breed en dus hoe extremer ook de gevolgen voor de landbouw zullen zijn. Bijkomend praktijkonderzoek naar de gezondheidsgevaren van een bovengrondse hoogspanningsverbinding van 6.000.000.000 Watt op wisselstroom is essentieel voor er een beslissing kan genomen worden om deze eventueel bovengronds op wisselstroom toe te laten want ondergrondse gelijkstroomkabels hebben deze vele nadelen niet. Bronnen: 170 Folder van netwerkbeheerder Tennet (NL): Randstad 380 kV en schadevergoeding 171p. 25-27 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning 172 NL, p. 69 van 208 Onderzoek Arcadis: Strategische Milieubeoordeling Federaal Ontwikkelingsplan Elia 173 NL, p. 47 van 105 Folder van Tennet (NL): Natuur en hoogspanningsnet: visie en richtlijnen natuurinclusief werken 174 Verplichting contactopname met Elia: Werken in de buurt van hoogspanning 175 Artikel HLN met verplichte melding aan Elia: Man sterft door overslaande vlamboog in industriezone Durmakker 176 Folder van netwerkbeheerder Elia over verplichte contactopname: Veilig werken in de buurt van hoogspanningslijnen 177 Artikel Park Stad Veendam 6-jarige gewond: Landbouwvoertuig raakt hoogspanningsmast in Muntendam, 6-jarig jongetje gewond: 178 Artikel: Loonwerker bijna geëlektrocuteerd in Hooglede 179 Artikel HVBL overlijden door elektrocutie: Fruitteler Joeri Reniers (40) overleden 180 Artikel Haspengouws Nieuws: Nieuwe campagne hamert op gevaar van hoogspanningslijnen 181 Folder van netwerkbeheerder Elia: Hoogspanning: zeer specifiek risico 182 Artikel Vlaams infocentrum land– en tuinbouw (VILT): Welke voorschriften gelden nabij hoogspanningslijn 183 Folder van netwerkbeheerder Elia over veiligheidsafstanden: Veilig werken in de buurt van hoogspanningslijnen 184 p. 20-21 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning 185 p. 19-20 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning 186 Onderzoek Agro Consultancy: Impact van een nieuwe hoogspanningskabel: Een analyse naar de impact op de agrarische bedrijfsvoering 187 p. 17-18 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning: 188 NL, p. 21-22 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning 189 NL, p. 27 van 54 Onderzoek Agro Consultancy: Impact van een nieuwe hoogspanningskabel: Een analyse naar de impact op de agrarische bedrijfsvoering 190 Databank Sciensano: Botulisme 191 Oproep van Natuurpunt aan netwerkbeheerder Elia: Natuurpunt ontdekt dodelijke hoogspanningsleiding in Ertvelde en vraagt actie 192 Artikel Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV): Botulisme 193 NL, p. 9 -12 van 54 Onderzoek Agro Consultancy: Impact van een nieuwe hoogspanningskabel: Een analyse naar de impact op de agrarische bedrijfsvoering: 194 NL, p. 56-57 van 184 Aanvraag spoorwegontheffing netwerkbeheerder Tennet: EMC-studie: 195NL, p. 13 -18 van 54 Onderzoek Agro Consultancy: Impact van een nieuwe hoogspanningskabel: Een analyse naar de impact op de agrarische bedrijfsvoering: 196 Info van netwerkbeheerder Elia: Andere activiteiten in de buurt van hoogspanning 197 Vereisten van drone in omgeving hoogspanningsmast: Hoogspanningsmast inspectie 198 Databank Groenoord: Akkerbedrijf Van Zwol: RTK-masten 199p. 22-23 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning 200 NL, p. 97-98 van 164 Databank TOPCON: Geleiding en automatische besturing: gebruikershandleiding 201 NL, p. 12 en 84 van 244 Databank Vantage Agrometius: Trimble TMX-2050 Display gebruikershandleiding 202 NL, p. 20 van 132 Databank KORT: FM-750 gebruikershandleiding 203 Netwerkbeheerder Tennet (NL) in FAQ: Wat is de invloed van hoogspanning op apparatuur 204 NL, p. 21 -22 van 54 Onderzoek Agro Consultancy: Impact van een nieuwe hoogspanningskabel: Een analyse naar de impact op de agrarische bedrijfsvoering 205 NL, p. 232-234 van 431 Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) van 1981: art. 139: Bescherming tegen biologische uitwerkingen van elektrische en magnetische velden 206 NL, p. 67 van 136 Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) Boek 2 van 2019: afdeling 4.6.2.: Bescherming tegen biologische effecten van elektrische en magnetische velden 207 Databank keuringsbedrijf Vinçotte: Het nieuwe AREI is er 208 Databank Vlaams Infocentrum Land- en Tuinbouw (VILT): Landbouwers krijgen de kriebels van hoogspanning 209 p. 29-30 van 44 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving: Akkerbouw onder hoogspanning
Dagelijks sterven in België gemiddeld minstens 466 vogels 150 door te pletter te vliegen 151 tegen de moeilijk zichtbare hoogspanningslijnen volgens Natuurpunt. Naar schatting vallen er in België elk jaar 170.000 tot 500.000 ‘draadslachtoffers’ 152. Het gaat hierbij onder meer over de soorten Stormmeeuw, Stadsduif, Kievit, Krakeend, Kokmeeuw, Zilvermeeuw, Krakeend, Kolgans, Grauwe Gans, Smient, Pijlstaart, Tafeleend, Nijlgans, Koperwiek, Spreeuw, Blauwe reiger, Knobbelzwaan153, Grote Canadese Gans, Wilde eend, Aalscholver, Wulp, Watersnip, Kokmeeuw, Gierzwaluw, Graspieper, Kleine karekiet, Kleine zilverreiger, Zwarte Ibis, Geoorde fuut en ook zeldzame en Europees beschermde soorten zoals onder andere Roerdomp, Woudaapje154 en Lepelaar155. Botulisme is een vergiftiging door het vergif botulinetoxine waaraan vooral watervogels en vissen sterven. In het begin gaat het vooral gepaard met spierverlamming. Niet de bacterie zelf veroorzaakt de symptomen, maar het door die bacterie afgescheiden toxine (botuline). Dit veroorzaakt een blokkade van de signaaloverdracht van zenuw naar spier. De meest voorkomende toedieningsweg is via het maag-darmkanaal, in de vorm van bedorven eten. Vergiftigingen traden in het verleden vooral op door het eten van besmet vlees en besmette worst. Botulisme bij kleine kinderen en baby's, 'zuigelingenbotulisme', wordt veroorzaakt door de inname van sporen, die in het maag-darmkanaal gaan uitgroeien. In een groot aantal gevallen sterft de patiënt. Vooral baby's zijn vanwege hun onvolgroeide maag-darmkanaal vatbaar. Essentieel bij de bestrijding van botulisme is het verwijderen van dode dieren. Wanneer een kadaver achterblijft wordt het water verontreinigd met botuline. Het is daarom zaak dat de gemeente zo snel mogelijk geattendeerd wordt op het voorkomen van dode vogels en vissen. Het gevaar voor mensen bij botulisme in vijvers en sloten is overigens niet het botuline (het vogel-type is niet erg gevaarlijk voor mensen), maar besmetting door allerlei bacteriën die voorkomen in de rottende kadavers. Bovendien gaan veel vogels tijdens de uitvoering van de werken ondervinden dat hun vaste broedplaats verdwenen is of de omgeving er rond enorm veranderd is door minder omliggende vegetatie en met een toename van zowel geluidsverstoring als van andere hinder zoals de uitstoot van schadelijke uitlaatgassen en trillingen door de zware machines. Bronnen: 150 Oproep van Natuurpunt aan netwerkbeheerder Elia: Hoogspanningsleiding in Diepenbeek erg gevaarlijk voor overvliegende vogels 151 Oproep van Natuurpunt aan netwerkbeheerder Elia: Natuurpunt ontdekt dodelijke hoogspanningsleiding in Ertvelde en vraagt actie 152 Oproep van Natuurpunt aan Elia om maatregelen te treffen tegen draadslachtoffers: Stokoude Geoorde fuut uit Spanje sneuvelt door ‘zwartste lijn’ in Kallo 153 Artikel Natuurhulpcentrum: Zwaan slachtoffer hoogspanning: Gisteren werden we geconfronteerd met het rechtstreekse leed dat wij mensen kunnen aanrichten bij wilde dieren 154Artikel Natuurpunt Waasland: Woudaapje slachtoffer van hoogspanningslijn te Zwijndrecht 155Oproep van Natuurpunt aan Elia: Natuurpunt ontdekt dodelijke hoogspanningsleiding in Ertvelde en vraagt actie Botulisme Wikipedia